Loại sợi lấy từ cây chuối sợi (Abaca) ở Philippines có thể thay thế thành phần nhựa trong hàng triệu chiếc khẩu trang và áo choàng bệnh viện mà thế giới đang sản xuất để chống lại virus corona.

Hiện nay, những nỗ lực toàn cầu trong việc cấm sử dụng nhựa dùng một lần đang phải tạm ngừng bởi các quốc gia đặt vấn đề vật tư y tế lên trước vấn đề môi trường.

Theo một bài báo của Liên Hợp Quốc, doanh số bán khẩu trang dùng một lần trên toàn thế giới trong năm nay dự kiến tăng hơn 200 lần, đạt 166 tỉ USD.

Tuy nhiên, “với đại dịch này, nếu tất cả chúng ta đều mua những chiếc khẩu trang làm từ sợi tổng hợp thì chúng sẽ chất thành đống ngoài bãi rác do những chiếc khẩu trang này mất quá nhiều thời gian để phân hủy”, ông Kennedy Costales, Giám đốc Cơ quan Phát triển Công nghiệp Sợi Philippines (PhilFIDA) thuộc Bộ Nông nghiệp của nước này, cho biết.

Bởi vậy, người ta đã nghĩ đến giải pháp thay thế các sợi tổng hợp bằng loại sợi có nguồn gốc từ cây Abaca - một họ của cây chuối ở Philippines. Sợi Abaca thường được dùng để sản xuất túi lọc trà và tiền giấy, có độ bền tương đương với polyester nhưng chỉ mất hai tháng để phân hủy, ông Kennedy Costales cho biết.

Nghiên cứu sơ bộ của Bộ KH&CN Philippines cũng cho thấy, giấy Abaca có khả năng chống nước tốt hơn so với khẩu trang thương mại N-95, đồng thời kích thước các lỗ rỗng của nó hoàn toàn nằm trong phạm vi được khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Hoa Kỳ để lọc các hạt độc hại.

Từ thế kỷ 19, sợi Abaca đã được sử dụng để làm dây thừng trên các con tàu biển và các loại phong bì. Ngày nay, sợi Abaca được dùng trong sản xuất ô tô Mercedes-Benz và khoảng 30% số tiền giấy lưu hành tại Nhật Bản.

Theo ông Costales, nhu cầu sử dụng Abaca trong năm nay có thể tăng theo cấp số nhân; trong đó, 10% sản lượng được sử dụng cho mục đích y tế, so với chưa đến 1% hồi năm ngoái.

Mặc dù có chi phí sản xuất cao hơn so với các sản phẩm thay thế nhựa khác, các nhà sản xuất thiết bị bảo vệ sức khỏe của Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam vẫn đặt hàng sợi Abaca trong những tháng vừa qua, nâng sản lượng của các nhà máy sản xuất sợi tại Philippines lên gấp đôi, ông Firat Kabasakalli, Tổng giám đốc Dragon Vision Trading, một đơn vị xuất khẩu sợi Abaca, cho biết.

Một công ty ở miền Nam Philippines có tên Salay Handmade Products Industries, trước đây chuyên sản xuất giấy và những tấm thiệp từ sợi Abaca để xuất khẩu sang Hoa Kỳ và châu Âu, giờ cũng chuyển hướng sang sản xuất khẩu trang.

Tuy nhiên, theo ông Costales ở PhilFIDA, hoạt động sản xuất sợi Abaca ở Philippines chưa theo kịp nhu cầu thực tế. Ông ước tính, năm nay người trồng sẽ tăng sản lượng lên 74.000 tấn, nhưng như vậy thậm chí chưa đủ để đáp ứng lượng thâm hụt nguồn cung hồi năm ngoái là 125.000 tấn.

“Dù Abaca quý như vàng đối với Philippines, nó vẫn thường bị bỏ qua do chính phủ ưu tiên vào các cây trồng có thể nuôi sống con người”, ông Costales nói. “Đây là một cơ hội mà chúng tôi đã bỏ lỡ”.

Nguồn: Báo Khoa học và phát triển, ngày 6/8/2020.