Chủ nhiệm đề tài: TS. Nguyễn Thiên Tạo

Đơn vị thực hiện: Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật

Thời gian thực hiện: 2016 - 2017

Xếp loại đề tài: Xuất sắc

Mục tiêu đề tài:

- Hệ thống học các loài thuộc giống ếch cây Rhacophorus dựa trên các dẫn liệu về hình thái, sinh học phân tử, xây dựng cây quan hệ di truyền sử dụng một đoạn gen ty thể và cập nhật thông tin về phân bố của loài.

- Kiểm chứng mối quan hệ địa lý động vật của các loài ếch cây thuộc giống Rhacophorus dựa trên mối tương quan với các khu vực địa lý đặc trưng ở Việt Nam.

Kết quả đạt được

+ Cập nhật các dữ liệu mới về phân loại học, hệ thống học cũng như sinh học, sinh thái của 21 trong tổng số 22 loài ếch cây giống Rhacophorus ở Việt Nam. Phát hiện thêm 01 loài mới (R. hoabinhensis) cho khoa học.

+ Phân tích hình thái và sinh học phân tử của 55 mẫu vật, từ đó đánh giá phân loại, mối quan hệ di truyền và mối quan hệ địa lý động vật của 22 loài ếch cây giống Rhacophorus ở Việt Nam.

+ Cung cấp 01 bộ sưu tập mẫu vật một số loài ếch cây ở Việt Nam, lưu trữ tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam phục vụ công tác nghiên cứu khoa học và giáo dục đào tạo.

Những đóng góp mới

- Cập nhật và bổ sung lần đầu dữ liệu mới về di truyền của 55 mẫu vật mới ở Việt Nam và Lào, đặc biệt 3 loài lần đầu tiên gồm R. larisa; R. hoanglienensis và R. viridimaculatus.  Kết quả nghiên cứu đã phát hiện mô tả thêm 1 loài mới cho khoa học ếch cây hòa bình – Rhacophorus hoabinhensis và sắp xếp phân loại hai loài Rhacophorus puerensis và R. viridimaculatus thực chất là tên đồng nghĩa của R. omeiomontis và R. orlovi.

- Biện luận về mối quan hệ di truyền giữa các loài ếch cây giống Rhacophorus ở Việt Nam dựa trên phân tích tổ hợp 3 đoạn gen ty thể 12S, tVal và 16S. Kết quả phân tích phát sinh loài đã chỉ ra có sự không tương đồng giữa các quan điểm dựa trên phân tích hình thái học và di truyền phân tử thể hiện trong các loài thuộc nhóm R. orlovi, R. rhodopus và R. calcaneus.

- Xác định được lịch sử tiến hoá của Rhacophorus từ khoảng 30 triệu năm trước công nguyên (Thế Tiệm tân – Oligocen, Kỷ cổ cận – Paleogen) và quá trình phân tán từ khu vực tổ tiên của nó là Đông Nam Á đến Ấn Độ và Đông Á.

Sản phẩm

- Các bài báo đã công bố (04 bài ISI và 02 bài quốc tế khác):

1. TAO THIEN NGUYEN, CUONG THE PHAM, TRUONG QUANG NGUYEN, HOA THI NINH AND THOMAS ZIEGLER. 2017. A New species of Rhacophorus (Amphibia: Anura: Rhacophoridae) from Vietnam. Asian Herpetological Research. ID: AHR-2017-0046.R1. Accepted 16-Oct-2017.

2. JODI J. L. ROWLEY, VINH Q. DAU, HUY D. HOANG, DUONG T. T. LE,TIMOTHY P. CUTAJAR, TAO T. NGUYEN. 2017. A new species of Leptolalax (Anura: Megophryidae) from northern Vietnam. Zootaxa 4243 (3): 544-564.

3. ANH VAN PHAM, TRUONG QUANG NGUYEN, THOMAS ZIEGLER, TAO THIEN NGUYEN, 2017. New records of tree frogs (Anura: Rhacophoridae: Rhacophorus) from Son La Province, Vietnam. Herpetology Notes 10: 378-386.

4. KATIE A. HOLZER, ROBERT P. BAYERS, THIEN TAO NGUYEN  AND SHARON P. LAWLER. 2017. Habitat value of cities and rice paddies for amphibians in rapidly urbanizing Vietnam. Journal of Urban Ecology, 2017. 1-12.

5. TRUONG QUANG NGUYEN, CUONG THE PHAM, TAO THIEN NGUYEN, HAI NGOC NGO, THOMAS ZIEGLER, 2016. A new species of Theloderma (Amphibia: Anura: Rhacophoridae) from Vietnam. Zootaxa 4168 (1): 171-186.

6. CUONG THE PHAM, TRUONG QUANG NGUYEN, MARTA BERNARDES, TAO THIEN NGUYEN, AND THOMAS ZIEGLER, 2016. First records of Bufo gargarizans Cantor, 1842 and Odorrana lipuensis Mo, Chen, Wu, Zhang Et Zhou, 2015 (Anura: Bufonidae, Ranidae) from Vietnam. Russian Journal of Herpetology. Vol. 23, No. 2, 2016, pp. 103-107.

- Các sản phẩm cụ thể: 01 bộ sưu tập một số loài ếch cây giống Rhacophorus ở Việt Nam, lưu trữ tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam

Nguồn: Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam