Hiện nay, trên cả nước có hơn 105 nghìn Tủ tụ bù các loại, với dung lượng khoảng 482 nghìn MVAr, được lắp đặt trên khắp mọi miền của tổ quốc, do các công ty điện lực, các điện lực quận, huyện trực tiếp quản lý. Để phát huy hiệu quả của các Tụ bù này, việc giám sát, vận hành và bảo dưỡng là một vấn đề cấp thiết. Tuy nhiên, do các Tủ tụ này thường được lắp đặt gần đỉnh của cột điện gây khó khăn cho quá trình kiểm tra giám sát hoạt động, tốn nhiều nhân công và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn lao động.

Chính vì vậy, việc giám sát hoạt động và chất lượng của Tủ tụ bù từ xa thông qua các thông số kỹ thuật như nhiệt độ, độ ẩm, thông số điện, phi điện… sẽ giúp người quản lý vận hành đánh giá được chính xác chất lượng của Tụ bù đồng thời thông qua đó có thể dự báo cảnh báo sớm được tình trạng của tụ để có thể xác định được thời điểm cần phải xử lý trước khi tình trạng xấu xuất hiện. Đây là việc làm cần thiết giúp giảm chi phí vận hành và nâng cao độ an toàn cũng như chất lượng của hệ thống điện.

Trước nhu cầu cấp thiết này, với mục làm chủ công nghệ thiết kế chế tạo và ứng dụng thành công hệ thống giám sát Tủ tụ bù hạ thế từ trung tâm qua mạng thông tin di động nhằm giám sát hiệu quả Tủ tụ bù hạ thế. Nhóm nghiên cứu Viện nghiên cứu Điện tử, Tin học, Tự động hóa - Bộ Công thương đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu thiết kế, chế tạo hệ thống giám sát tủ tụ bù hạ thế từ trung tâm”.

Sau một thời gian nghiên cứu, đề tài đã thiết kế chế tạo được 03 Thiết bị giám sát Tủ tụ bù hạ thế có khả năng: Giám sát hoạt động của Tủ tụ bù hạ thế từ trung tâm; Đo, giám sát, cảnh báo các thông số: dòng điện, điện áp, nhiệt độ, độ ẩm của Tủ tụ bù và truyền về trung tâm. Và 01 phần mềm tại trung tâm giám sát có khả năng cảnh báo sự cố và giám sát các thông số của Tủ tụ bù hạ thế; cảnh báo các nguy cơ có thể xảy ra sự cố với trạm hiện trường, lưu trữ dữ liệu và lập báo cáo.

Thiết bị giám sát tủ bù hạ thế: Thiết bị giám sát sử dụng mạng thông tin di động GPRS/GSM để trao đổi dữ liệu với trung tâm có chức năng giám sát giá trị thông số tức thời (điện, phi điện), giá trị các ngưỡng cài đặt (ngưỡng cao, ngưỡng thấp), các bit trạng thái (chế hoạt động, trạng thái điều khiển), các bit cảnh báo (vượt ngưỡng, dưới ngưỡng). Kết quả triển khai trong phòng thí nghiệm và thực tế cho thấy thời gian truyền dữ liệu trung bình từ 2-5s. Thiết bị có tính năng tự khôi phục kết nối với trung tâm để truyền dữ liệu khi mất sóng. Việc truyền dữ liệu ổn định, tin cậy, đạt kết quả tốt.

Phần mềm trung tâm: Với mỗi loại tài khoản đăng nhập, hệ thống có quyền và chức năng tương ứng được thiết lập. Vị trí, tình trạng hoạt động của thiết bị giám sát được hiển thị trên nền bản đồ số (GIS). Phần mềm trung tâm giúp cán bộ quản lý, vận hành có thể theo dõi giám sát các thông số điện, phi điện của trạm hiện trường mà không cần phải tới trạm. Các thông tin về cảnh báo, chế độ làm việc của thiết bị cũng được hiển thị. Giao diện cho người dùng chức năng điều khiển, cài đặt ngưỡng.

Các thông tin cảnh báo được giám sát từ phía Server gồm: cảnh báo thấp dòng, cảnh báo quá dòng, cảnh báo nhiệt độ cao của tụ bù, cảnh báo mức thấp của hệ số công suất, Cảnh báo các thông số: dạng bảng, dạng cột được thể hiện ở.

Chức năng in ấn, lập báo cáo giúp người vận hành có thể đánh giá, dự đoán được xu hướng của giá trị thông số.

Đây là hệ thống giám sát từ xa hoàn chỉnh do các chuyên gia trong nước thiết kế chế tạo nhằm giám sát hệ thống tủ tụ bù hạ thế của EVN. Hệ thống tự động hóa có nhiều tính sáng tạo (không sao chép giải pháp của nước ngoài) nhằm giảm giá thành, sử dụng các thiết bị thông dụng, do đó hệ thống dễ dàng thích ứng với đặc điểm công nghệ của thiết bị hiện nay cũng như bảo trì và hỗ trợ vận hành hệ thống.

Hệ thống giám sát tủ tụ bù hạ thế từ trung tâm triển khai tại Công ty Điện lực Bắc Từ Liêm - Hà Nội đã được thử nghiệm thành công trong thực tế. Kết quả ban đầu cho thấy hệ thống hoạt động ổn định. Các thông tin tức thời và cảnh báo từ hiện trường được truyền về trung tâm theo thời gian thực; các phép đo đảm bảo độ chính xác theo yêu cầu hệ thống.

Khả năng mở rộng hệ thống dễ dàng với công nghệ cân bằng tải và điện toán đám mây. Kết  quả nghiên cứu có thể được áp dụng cho các lĩnh vực quan trắc môi trường (đất, nước, không khí), nhà trồng thông minh…, và nhiều lĩnh vực khác nhau trong thực tế.