Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, những nhà máy từng đông đúc công nhân giờ đã trở thành môi trường hoàn toàn xa lạ. Khu vực vốn sử dụng nhiều lao động này đang thực hiện quá trình chuyển đổi sang sản xuất robot, thay thế công nhân bằng thiết bị tự động và chuyên môn hóa cao. Nhiều doanh nghiệp cũng đang chuyển đổi để duy trì chi phí lao động ổn định và chuẩn bị cho kịch bản lực lượng lao động sụt giảm không thể tránh khỏi.
Các nhà máy trước đây có sản lượng 41 triệu USD hàng năm cần khoảng 100 công nhân để duy trì hoạt động. Giờ đây, hầu hết các cơ sở này đều không còn nhân viên, chỉ cần 4 hoặc 5 công nhân để duy trì sản xuất.
Xu hướng tự động hóa xuất hiện trong bối cảnh khủng hoảng nhân khẩu học đang diễn ra ngày càng sâu sắc. Tỷ lệ sinh thấp và xã hội già đi nhanh chóng đã đe doạ tương lai của nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới. Các nhà máy dệt ở vùng đồng bằng - bao gồm Thượng Hải, các tỉnh Giang Tô và Chiết Giang - là một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi xu hướng dân số giảm.
Ông Xue Ping, nhà sản xuất và xuất khẩu đồ nội thất dệt may ở Chiết Giang, cho biết: “Tự động hóa dây chuyền sản xuất đã giúp duy trì hoạt động cho các nhà máy và hoàn thiện dây chuyền công nghiệp. Những nhà máy này sẽ không chuyển đến Đông Nam Á, vì năng suất tăng đã tạo ra lợi thế về quy mô và chi phí rất lớn mà hiện chưa có quốc gia nào sánh kịp”.
Trung Quốc đã mở rộng sử dụng robot công nghiệp với mục tiêu vươn lên thành chuỗi công nghiệp toàn cầu. Giới chuyên gia trong ngành và các nhà sản xuất cho biết công nghệ tiên tiến và sản xuất thông minh chính là chìa khóa giúp nền kinh tế thứ 2 thế giới vượt qua những thách thức về địa chính trị và đối phó với những thay đổi về nhân khẩu học.
Các thành phố khác, như Đông Quản ở trung tâm sản xuất phía nam Quảng Đông, đã bắt đầu quá trình chuyển đổi từ sản xuất cấp thấp sang sản xuất tiên tiến, tập trung vào các phương tiện sử dụng năng lượng mới, quang điện, điện tử và pin lithium.
Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin, Trung Quốc đã sản xuất 281.515 đơn vị robot công nghiệp trong 8 tháng đầu năm 2023, tăng 2,3% so với cùng kỳ năm ngoái. Quốc gia này cũng đã xây dựng gần 8.000 nhà máy kỹ thuật số và nhà máy sản xuất thông minh tính đến tháng 7.
Dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc – những người từ 16 đến 59 tuổi – giảm từ mức 896,4 triệu vào năm 2019 xuống 875,6 triệu vào năm 2022. Trong khi đó, dân số trên 65 tuổi tăng từ 176 triệu vào năm 2019 lên 209,78 triệu vào năm ngoái.
“Mật độ robot” hiện tại của Trung Quốc - số lượng đơn vị robot/10.000 công nhân sản xuất - là 392 đơn vị. Con số này được công bố tại Hội nghị Robot thế giới năm 2023, tăng mạnh từ 140 vào năm 2018 và 68 vào năm 2016. Hàn Quốc đứng đầu bảng xếp hạng mật độ robot toàn cầu với 1.000 đơn vị robot, tiếp theo là Singapore với 670 đơn vị.
Trung Quốc cũng đặt mục tiêu tăng gấp đôi mật độ robot năm 2020 trong lĩnh vực sản xuất vào năm 2025 và triển khai hơn 100 ứng dụng và giải pháp cho công nghệ.
Ông Luo Jun, Tổng thư ký Diễn đàn Sản xuất châu Á, tổ chức chuyên tư vấn cho các cơ quan chức năng về sản xuất thông minh, cho biết việc đưa robot vào vai trò dẫn đầu sẽ cho phép Trung Quốc duy trì hệ thống công nghiệp mạnh mẽ khi cạnh tranh với các thị trường mới nổi đang tìm cách thách thức vị thế công xưởng của thế giới.
“Đồng thời, chúng ta đang chứng kiến một số ngành công nghiệp mới nổi đang phát triển nhanh chóng ở Trung Quốc, chẳng hạn như phương tiện sử dụng năng lượng mới, pin lithium và quang điện”, ông cho hay.
Theo ông, Trung Quốc không chỉ nên củng cố vị thế là công xưởng của thế giới, mà còn đặt mục tiêu trở thành cường quốc sản xuất tiên tiến như Đức và Nhật Bản. Ở giai đoạn hiện nay, ngành sản xuất của Trung Quốc vẫn ở mức trung bình. Nhưng trong tương lai, Trung Quốc sẽ bước vào giai đoạn muộn hoặc hậu công nghiệp hóa, sau đó sẽ cạnh tranh trực tiếp mạnh mẽ hơn với châu Âu và Mỹ.
Theo báo cáo năm 2017, trí tuệ nhân tạo và các công nghệ liên quan như robot, máy bay không người lái và phương tiện tự hành có thể thay thế 26% việc làm ở Trung Quốc trong 2 thập kỷ tới. Báo cáo ước tính công nghệ cũng có thể tạo thêm việc làm thông qua việc tăng năng suất, mức thu nhập và chi tiêu thực tế, tạo thêm 90 triệu việc làm vào năm 2037.
“Ngay cả khi dân số trong độ tuổi lao động giảm đáng kể, điều đó vẫn đủ để hỗ trợ mục tiêu trở thành cường quốc sản xuất của Trung Quốc ”, ông Luo cho biết.
Tuy nhiên, một số nhà nhân khẩu học đã hoài nghi về tác động của tự động hóa trong việc đối phó với tình trạng dân số già. Nhà nhân khẩu học độc lập Huang Wenzheng cho biết: “Tự động hóa giúp nâng cấp sản xuất và chuỗi cung ứng, nhưng không giúp ích gì nhiều cho tiêu dùng nội địa và vấn đề già hóa dân số”.
Theo ông, về lâu dài, dân số giảm có nhiều khả năng dẫn đến sự sụt giảm tương đối về tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người và tài năng phi thường của Trung Quốc.
Một bài báo khác của Finance and Trade Economics dự đoán rằng số lượng robot công nghiệp đang hoạt động ở Trung Quốc sẽ đạt khoảng 2,98 triệu vào năm 2050, cùng thời điểm dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm xuống còn 810 triệu người.
“‘Lợi tức robot’ sẽ chiếm hơn một nửa tình trạng thiếu lao động trong tương lai mà không tính đến lợi ích hiệu quả của chính robot”, bài báo viết.
Ngoài ra, tự động hóa có thể giúp Trung Quốc duy trì lợi thế cạnh tranh bên ngoài và thường yêu cầu thuê thêm nhân viên để duy trì hoạt động một cách trơn tru.
Nguồn: baotintuc.vn