Ngày 3-10, các đoàn đại biểu tham dự Hội nghị các nước thành viên CITES (CoP17) tại Nam Phi vừa thông qua các biện pháp kiểm soát buôn bán cá mập lụa và cá mập bò (những loài bị đánh bắt để lấy vây), cá mập quỷ (được sử dụng để làm thuốc).
Các loài cá mập là những loài thú biển ăn thịt hàng đầu và đóng vai trò quan trọng trong nhiều hệ sinh thái nhưng nhiều loài đang suy giảm quần thể do không thể kiểm soát các hoạt động đánh bắt, đặc biệt là buôn bán vây để làm súp ở châu Á.
182 nước thành viên CITES đã bỏ phiếu để thông qua các biện pháp đầu tiên để kiểm soát buôn bán các loài trên.
Theo thống kê có khoảng 100 triệu cá thể cá mập bị giết hàng năm, đạt giá trị buôn bán thương mại là 1 tỷ USD/năm và chỉ có một số loài được bảo vệ. Nhiều loài đang là những sinh vật bị đe dọa nhất hành tinh. Các quyết định mới của CITES nhằm bảo đảm kiểm soát hoạt động buôn bán vây cá mập.
Tất cả các loài được thông qua cấp độ bảo vệ mới đều là những loài chậm sinh trưởng và sinh sản ở những thời kỳ nhất định, khiến chúng ngày càng bị khai thác quá mức.
Cá mập lụa là một trong những loài có vây xuất hiện phổ biến ở Hồng Công (Trung Quốc), trung tâm thương mại của thế giới. Luke Warwick, đại diện Pew Charitable Trusts, cho biết: “Chúng bị bắn và nhận những nhát búa khủng khiếp”.
Cá mập bò sử dụng đuôi quét để quật và làm choáng con mồi. Loài sinh vật biển này đặc biệt thân thuộc với những người thợ lặn. Cả cá mập bò và cá mập lụa đều suy giảm từ 70 đến 90% số lượng trong vài chục năm qua.
Cá đuối quỷ có thể đạt chiều rộng tới 5m và nặng 1 tấn nhưng là sinh vật phù du vô hại. Chúng bơi chậm thành từng đàn nên rất dễ bị bắt. Mang cá đuối trở nên phổ biến do được sử dụng làm thuốc ở Trung Quốc và nhiều cá thể cá đuối quỷ đã bị đâm.
49 quốc gia đã đề xuất bảo vệ cá mập bò, cá mập lụa và cá đuối quỷ, trở thành kỳ CoP đầu tiên có nhiều nước cùng tham gia một đề xuất. Sri Lanka, nước đánh bắt một nửa số cá mập lụa trong thập kỷ qua, là một trong 49 nước đề xuất, cho biết thủy sản là ngành nghề quan trọng của người dân nước này và cần phải được khai thác bền vững.
Philippines, Bahama và Maldives đều tranh luận rằng cá mập có giá trị hấp dẫn khách du lịch. Đoàn đại biểu Philippines khẳng định: “Cá mập bò sống có giá trị hơn những cá thể chết”.
Nhật Bản là nước phản đối mạnh mẽ các đề xuất trên với quan điểm cho rằng có rất ít bằng chứng đáng tin cậy về việc cần thiết bảo vệ và thi hành các biệt pháp kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan quản lý quốc gia. Iceland cũng đồng quan điểm trong khi Trung Quốc cho rằng đề xuất bảo vệ cá mập lụa “gây hiểu nhầm và phân biệt đối xử” trong khi nhu cầu về vây đang giảm.
Nhưng phần lớn các quốc gia khác đều cho rằng cần thiết thực hiện các biện pháp quản lý và các đề xuất trên đã được thông qua đa số, với 79% phiếu đồng thuận cho các loài cá mập và 85% phiếu đồng thuận cho các loài cá đuối quỷ. Các mức bảo vệ mới đồng nghĩa với việc các hoạt động đánh bắt cá mập và cá đuối sẽ bị kiểm soát và chỉ được phép nếu không làm tổn hại đến quần thể loài.
Nguồn: Báo Nhân dân