Mới đây, tại Sở KH&CN thành phố Hải Phòng diễn ra Hội nghị tư vấn đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học công nghệ cấp thành phố: “Nghiên cứu các giải pháp để phục tráng và phát triển vùng sản xuất quýt Gia Luận, huyện Cát Hải, thành phố Hải Phòng” do THS Nguyễn Nam Dương - Viện Bảo vệ Thực vật làm chủ nhiệm nhiệm vụ.

Quýt Gia Luận (thường gọi là cam Gia Luận) là giống quýt ngọt có từ lâu đời của người dân xã Gia Luận, huyện Cát Hải. Đây là cây trồng có nguồn gốc bản địa cần được bảo tồn, là một trong 18 đặc sản của thành phố Hải Phòng đã được xác lập nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể năm 2015. Quả quýt Gia Luận hình cầu dẹt, vỏ nhẵn bóng, khi chín vỏ màu đỏ da cam hằn rõ múi và rất mỏng, không hạt hoặc có từ 1-3 hạt, trọng lượng quả 140-180g. Quả có mùi thơm đặc trưng, múi mỏng và dễ bóc tách, tép nhỏ, mịn và mọng nước. Thời gian thu hoạch từ tháng 12 năm trước đến tháng 1 năm sau. Hiện, diện tích trồng quýt của toàn xã gần 25ha với khoảng 120 hộ trồng tại vườn, trong các thung, áng...

Từ năm 2012 đến nay, diện tích trồng, sản lượng và chất lượng quýt Gia Luận suy giảm mạnh do nhiễm bệnh vàng lá (Greening), Tristeza và bị ảnh hưởng bởi các loại bệnh hại; địa phương cũng chưa có nguồn cây giống có chất lượng và tập quán canh tác còn nhiều hạn chế. Trước thực trạng đó, thạc sĩ Nguyễn Nam Dương và các cộng sự đã tiến hành nghiên cứu phục tráng nguồn giống cây quýt Gia Luận sạch bệnh và đề xuất mô hình trồng mới, từng bước khôi phục, phát triển vùng sản xuất.

Kết quả sau 36 tháng triển khai (từ tháng 11/2014), nhóm nghiên cứu đã bình tuyển và lựa chọn được 5 cây quýt Gia Luận đầu dòng được Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cấp mã số và giấy chứng nhận; Ứng dụng kỹ thuật vi ghép đỉnh sinh trưởng tạo được 10 cây S0 sạch bệnh Greening và Tristeza; Sản xuất được 1.500 cây quýt S1 sạch bệnh, cung cấp cho 6 hộ tham gia mô hình trồng mới với tổng diện tích 2ha. Các cây trồng trong mô hình đều sinh trưởng và phát triển tốt. Trong quá trình triển khai nhiệm vụ, nhóm nghiên cứu đã xác định nguyên nhân và đề xuất biện pháp phòng trừ một số bệnh hại chính trên cây quýt như: Greening, Tristeza, rầy chổng cánh, câu cấu, sâu đục thân, nhện đỏ...; Thực nghiệm và đề xuất các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng quýt Gia Luận; Tập huấn cho 30 lượt cán bộ và người dân địa phương về quy trình kỹ thuật thâm canh, quản lý tổng hợp sâu bệnh hại và chống tái nhiễm trên quýt Gia Luận sạch bệnh...

Việc phục tráng và phát triển vùng sản xuất quýt Gia Luận góp phần bảo tồn nguồn gen cây trồng bản địa quý hiếm, nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị cho cây trồng đặc sản, qua đó tạo dựng thương hiệu nông sản “sạch” gắn với du lịch quần đảo Cát Bà trong lòng mỗi du khách khi đến thăm thành phố Hải Phòng.