Thuần dưỡng và nuôi vỗ cá bố mẹ

Thuần dưỡng cá làm bố mẹ
Nếu cá bố mẹ có nguồn gốc tự nhiên hoặc nuôi trong bè (được cho ăn bằng cá tạp) thì phải thuần dưỡng chúng trong ao đất từ 1-2 tháng rồi mới tiến hành nuôi vỗ. Việc thuần dưỡng nhằm mục đích tập cho cá quen với điều kiện nuôi ao đất và thức ăn viên dạng nổi có hàm lượng đạm tối thiểu 30%. Lượng thức ăn cho cá ăn vào buổi tối chiếm 60-70% tổng lượng thức ăn trong ngày (khẩu phần ăn thay đổi theo khả năng thích ứng của cá)

Nuôi vỗ cá bố mẹ
Cá được chọn làm bố mẹ phải đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

Trọng lượng từ 200-500gr/con: Cá cái 1-4 tuổi, cá đực từ 2-5 tuổi

Cá đực và cá cái có nguồn gốc khác nhau về vùng địa lý, bố mẹ

Cá mạnh khỏe, không nhiễm bệnh, không dị hình, không sây sát và không mất nhớt

Tiêu chuẩn của ao nuôi vỗ:

Diện tích ao tối thiểu là 300m2, tốt nhất từ 500-1.000m2

Độ sâu mực nước 1,2-1,5m

Ao thông thoáng, ít hoặc không có bóng râm che mặt nước

Nguồn nước cấp cho ao chủ động, trong sạch, không nhiễm phèn, không nhiễm mặn

Ao có độ trong cao (30-40cm)

Lớp bùn đáy ao từ 10-20cm

Mật độ nuôi vỗ 0,5-1kg/m2, tỷ lệ đực cái là 2/1 hoặc 3/1. Có thể nuôi chung hoặc nuôi riêng đực cái. Nuôi vỗ cá lăng vàng bằng thức ăn viên nổi có hàm lượng đạm tối thiểu là 35% với khẩu phần 1-2% trọng lượng thân. Một ngày cho cá ăn ba lần. Buổi tối cho ăn với lượng thức ăn 60-70% tổng lượng thức ăn trong ngày. Thức ăn cho cá có bổ sung thêm vitamin, nhất là vitamin E và chế phẩm vi sinh vật với lượng cần thiết nhằm tăng sức đề kháng, khả năng tiêu hóa thức ăn của cá bố mẹ và nhanh thành thục sinh dục

Kích thích sinh sản

Chọn cá cho sinh sản

Chọn cá bố mẹ cho sinh sản là khâu rất quan trọng, quyết định năng suất sinh sản. Đối với cá cái, chọn những cá thể bụng to, mềm đều, lỗ sinh dục sưng và ửng hồng. Đối với cá đực chọn cá có gai sinh dục càng dài càng tốt

Tiêm chất kích thích sinh sản

Sử dụng LH-RHa kết hợp với Domperidone để kích thích cá rụng trứng. Khoảng thời gian giữa hai lần tiêm là 5 giờ. Liều của cá đực bằng 1/3-1/2 liều của cá cái. Thời gian hiệu ứng của LH-RHa là 5 giờ tính từ lúc tiêm liều quyết định (nhiệt độ nước 29-300C). Tỷ lệ rụng trứng đạt từ 90% trở lên

Gieo tinh

Sử dụng phương pháp gieo tinh bán khô. Sau khi kiểm tra thấy cá cái rụng trứng hoàn toàn, bắt đầu chuẩn bị gieo tinh. Đầu tiên giải phẫu cá đực thu buồng tinh, lau sạch và khô buồng tinh rồi cho vào cối sứ. Sau đó, vuốt trứng cá cái vào thau nhựa đã lau sạch và khô. Trung bình buồng tinh của cá đực nặng 500g có khả năng thụ tinh 300-400g trứng. Sau khi vuốt trứng xong, cân tổng trọng lượng trứng đã vuốt. Sau đó, dùng kéo cắt nhuyễn buồng tinh rồi cho 20-30mL nước cất vào cối sứ chứa tinh dịch và ngay tức khắc đổ tinh dịch vào thau trứng. Dùng lông gia cầm khuấy đảo đều và liên tục trong khoảng 1 phút

Sau khi gieo tinh xong, rửa trứng bằng nước sạch 1-2 lần rồi khử dính bằng phương pháp Carbamide. Khi trứng mất tính dính hoàn toàn, rửa trứng bằng nước sạch 2-3 lần rồi tiến hành khử trùng trứng bằng những sản phẩm chứa formol hoặc BKC rồi đem đi ấp trong bình weis

Sau khi gieo tinh 6-7 giờ, tiến hành xác định tỷ lệ thụ tinh và trong qui trình này tỷ lệ thụ tinh thường đạt từ 50% trở lên. Tỷ lệ thụ tinh phụ thuộc vào chất lượng sản phẩm sinh dục, nhất là chất lượng buồng tinh

Ấp trứng

Sau khi khử dính và khử trùng, trứng được ấp trong bình weis. Sử dụng bình weis bằng thủy tinh là tốt nhất để dễ dàng trong việc chăm sóc trứng và thu ấu trùng cá. Lưu tốc trong quá trình ấp dao động từ 1-1,5L/phút. Ở nhiệt độ nước 29-31oC, thời gian nở của cá lăng vàng dao động từ 18-20 giờ. Tỷ lệ nở của cá lăng vàng dao động từ 70 đến 80%

Sau khi trứng nở hoàn toàn, thu ấu trùng cho vào bể composite, bể bạt hoặc bể xi-măng để ương nuôi. Ấu trùng mới nở có kích thước khá nhỏ (4mm), thân trong suốt, nằm ở đáy bể và chưa bôi lội chủ động. Đến ngày tuổi thứ hai, cá thường bám xung quanh thành bể. Sau 3 ngày tuổi, cá bơi chủ động, thân bắt đầu xuất hiện sắc tố đen, noãn hoàng tiêu biến và ăn được phiêu sinh động vật loại nhỏ

Ương cá bột lên cá giống
Việc ương cá lăng vàng được chia làm hai giai đoạn:

Giai đoạn 1: Ương từ cá 1 ngày tuổi đến cá 4 ngày tuổi. Giai đoạn này cá được ương trong bể composite, bể bạt hoặc bể xi-măng

Giai đoạn 2: Ương từ cá 5 ngày tuổi đến cá 30 ngày tuổi. Trong giai đoạn này, nên ương cá trong ao đất

Ương giai đoạn 1:

Cá được ương trong bể composite, bể bạt hoặc bể xi măng với mật độ 10.000-15.000 cá bột/m2. Độ sâu mực nước 0,5-0,6m. Từ khi cá mới nở đến ngày tuổi thứ ba, chủ yếu là thay nước sao cho nước trong bể ương luôn trong và sạch

Trong giai đoạn này, các yếu tố thủy lý hóa cần phải bảo đảm luôn trong tình trạng tốt như:

+ Nhiệt độ nước: 26-31oC, tốt nhất là 28-300C

+ Hàm lượng DO: >4mg/L

+ Độ trong càng cao càng tốt (50-60cm)

+ Độ pH nước: 6,5-7,5

Ương giai đoạn 2:

+ Chuẩn bị ao ương: dùng ao đất để ương từ cá 5 ngày tuổi lên thành cá giống 30 ngày tuổi. Ao ương cần phải đạt các tiêu chuẩn sau đây:

· Diện tích ao từ 300-500m2, độ sâu mực nước tối đa 1,2m

· Ao không bị thất thoát nước, chất đất tốt nhất là thịt pha sét hoặc sét

· Đáy ao bằng phẳng, không chướng ngại vật, lớp bùn đáy ao 10-15cm

· Ao thông thoáng, không bị cây cối che phủ

+ Tẩy dọn ao:

· Ao ương phải được tẩy dọn thật cẩn thận bằng vôi bột (10-15kg vôi/100m2)

· Bón lót bằng phân heo với lượng 10 kg/100m2

· Phơi nắng từ 1-2 ngày rồi lọc nước thật kỹ cho vào ao

· Thường xuyên kiểm tra ao vào buổi sáng để vớt trứng ếch nhái (nếu có) từ khi lọc nước vào ao đến khi thả cá được 5 ngày (cá 10 ngày tuổi)

+ Gây nuôi thức ăn tự nhiên:

· Ngay khi lọc nước cho vào ao, dùng bột đậu nành với lượng 0,5kg/100m2 ao để gây nuôi thức ăn tự nhiên cho cá (Moina). Bột đậu nành hòa tan vào nước rồi tạt đều khắp ao. Một ngày bón đậu nành hai lần vào buổi sáng và buổi chiều

· Thả Moina giống: thả Moina vào ao (2 ngày trước khi thả cá bột) từ 2-3 lon

· Ngoài ra, có thể dùng bột huyết hoặc lòng đỏ trứng để gây nuôi Moina trước khi thả vào sau khi thả bột khoảng 3 ngày

+ Mật độ ương:

· Mật độ ương ở giai đoạn II (cá 5-30 ngày tuổi) là 400 con/m3 nước

· Mực nước trong ao ương nên tuân thủ theo qui trình sau:

Tuần đầu tiên (cá 5-12 ngày tuổi): độ sâu mực nước 0,5-0,6m

Sau đó, dâng dần mực nước lên cho đến khi đạt 1-1,2m

Chăm sóc và cho ăn

+ Chăm sóc cá:

· Trong quá trình ương, nhất là từ lúc lọc nước cho vào ao đến khi thả cá được 5 ngày, thường xuyên kiểm tra vớt trứng ếch nhái, địch hại trong ao

· Định kỳ 2 ngày/lần đo đạc một số yếu tố chất lượng nước để kịp thời xử lý như độ trong, nhiệt độ, DO, pH, NH3

· Định kỳ 10-15 ngày/lần xử lý nước và nền đáy ao nhằm cải thiện chất lượng nước ao, phòng bệnh và khử khí độc ở đáy ao

+ Thức ăn cung cấp cho cá ở giai đoạn này được thực hiện như sau:

· Hai tuần đầu (cá 5-19 ngày tuổi): cho cá ăn chủ yếu bằng trùn chỉ. Tuy nhiên, nếu không có trùn chỉ có thể gây nuôi Moina cho cá ăn

· Sau đó, từ 19 ngày tuổi trở đi, giảm dần lượng trùn chỉ hoặc Moina và tăng dần lượng thức ăn viên cỡ nhỏ (cỡ 2mm). Thức ăn viên nên ngâm với nước rồi vo thành viên rồi cho vào sàn ăn đặt cách đáy ao khoảng 20 cm

Khi ương trong ao đất, cá 30 ngày tuổi có chiều dài dao động 4-5 cm và tỷ lệ sống đạt từ 30% trở lên