Mô tả quy trình CN/TB:
Cá trà sóc có 3 loài thuộc giống Probarbus (P. jullieni; P. labeaminor; P. sp) đều được ghi vào sách đỏ của tổ chức bảo tồn tự nhiên thế giới (IUCN). P. jullieni được xếp vào mức độ ”Bị đe dọa”, hai loài còn lại được xếp mức độ ”Quý hiếm”. Kể từ năm 2000, P. Jullieni được phân hạng nâng lên mức độ ”Nguy cấp” và đã được ghi trong phụ lục 1 của Công ước buôn bán quốc tế những loài hoang dã có nguy cơ (CITES).
Ủy hội Quốc tế sông Mekong (Mekong River Commission, MRC) xếp cá trà sóc vào danh sách các loài cá sông quan trọng ở hạ lưu sông Mekong cần được bảo vệ. Ở Việt Nam, cá trà sóc là đối tượng có nguy cơ tuyệt chủng lớn trong danh sách ban hành của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn năm 2008. Hiện chúng là một trong những loài cá quý của sông Mekong và là loài “đầu tàu” của khu vực (Mattson et al., 2002).
Cá có thân thon dài, đầu rộng, mõm tròn, mắt màu đỏ. Có 2 đôi râu, râu hàm dài bằng đường kính mắt, râu mõm ngắn hơn. Đường bên thẳng chấm dứt ở giữa cuống đuôi. Thân cá màu nâu nhạt, có 6 - 7 sọc đen chạy dọc thân từ sau nắp mang đến gốc vây đuôi. Đây là đặc điểm phân biệt với 2 loài còn lại.
Đơn vị đã nghiên cứu tạo ra những con cá trà sóc đầu tiên ở Việt Nam bằng phương pháp sinh sản nhân tạo, thuộc đề tài “Thuần dưỡng, tái tạo và phát triển cá trà sóc, 2011-2014’’ cấp nhà nước thuộc chương trình Khai thác nguồn gen. Đây là thành công to lớn của các nhà nghiên cứu và có ý nghĩa rất quan trọng trong việc bảo tồn và khai thác nguồn gen thủy sản. Năm 2013 đàn cá bố mẹ được chọn lựa 80 con từ đàn cá nuôi thuần dưỡng đưa vào nuôi vỗ trong ao. Cá bố mẹ khối lượng 2,7 -5,9 kg/con được nuôi vỗ bằng ăn thức ăn viên có hàm lượng đạm > 30% và chất bổ sung (dầu mực, vitamin, khoáng). Sau thời gian nuôi vỗ 7-8 tháng cá thành thục và tham gia sinh sản. Tuổi thành thục lần đầu cá đực >4 tuổi, cá cái >5 tuổi. Tỷ lệ cá thành thục đạt 42%. Hệ số thành thục là 7,8%, sức sinh sản đạt 23.811 trứng/kg cái. Mùa vụ sinh sản của cá tập trung từ tháng 11-12 hàng năm.
Cá bố mẹ được kích thích sinh sản bằng phương pháp tiêm chất kích thích bao gồm não thùy cá, hoặc HCG (Human Chorionic Gonadotropin), hoặc LH-RHa (Luteinising Hormone - Releasing Hormone analogue) và DOM (Domperidone). Sau khi tiêm 6 - 7 giờ cá cái rụng trứng, tỷ lệ rụng trứng đạt 67 - 100%.
Trứng thụ tinh được khử dính và ấp trong bể Composite. Ở nhiệt độ 27 - 290C thời gian phát triển phôi đến trứng nở thành cá bột là 47 giờ. Cá bột ương lên cá giống 60 ngày, cá giống đạt khối lượng > 5g/con.
|